بررسی انواع کشتی های باربری براساس اندازه و ظرفیت
آیا می دانید صنعت حمل و نقل دریایی بین المللی، مسئول جابه جایی درصد بالایی از کالاها برای تجارت جهانی است؟ از مزایای حمل و نقل دریایی و اثرات آن در رشد اقتصاد کشورها اطلاع دارید؟ آیا می دانید چند مدل کشتی باربری وجود دارد؟ از ظرفیت کشتی های باربری اطلاع دارید؟ اطلاع دقیق از جواب تمام این سوال ها برای استفاده از خدمات حمل و نقل دریایی به ویژه در حوزه صادرات و واردات ضروری است.

معیارهای مهم برای تقسیم بندی کشتی های باربری
امروزه بیش از 55000 کشتی باری در تجارت بین الملل فعال هستند. این ناوگان در بیش از 150 کشور جهان نمایندگی دارد و بیش از 1.5 میلیون ملوان در سراسر جهان کار می کنند. انواع مختلف بارهای حمل شده توسط این کشتی ها، کالاهایی مانند مواد غذایی، مواد اولیه کارخانه ها و صنایع، اتومبیل و سوخت است در این مقاله، ما انواع مختلف کشتی را بر اساس ظرفیت آنها بررسی کرده ایم تا اگر در صنعت یا کسب و کار خود نیاز به حمل و نقل دریایی داشته باشید در مورد ظرفیت کشتی های باربری اطلاعات کافی داشته باشید.

همان گونه که اشاره شد کشتی های باربری یکی از عناصر اصلی در حمل و نقل و حمل بار به شمار می روند. حیات بسیاری از صنایع و صادرات و واردات اغلب کشورها در گرو استفاده از این نوع کشتی ها برای رساندن مواد اولیه یا انتقال کالاهای تولیدی است. البته این امر هزینه های خاص به خود را نیز دارد. برای انتخاب درست کشتی باربری و جلوگیری از صرف هزینه های گزاف بهتر است با انواع کشتی های باربری و معیارهای مهم برای تقسیم بندی آنها آشنا شد.

ظرفیت کشتی های باربری
یکی از اصلی ترین معیارها ظرفیت کشتی های باربری است که در ادامه به صورت مفصل به آن پرداخته شده است. همچنین انواع کشتی بر اساس اندازه آنها نیز تقسیم بندی می شوند. مهم تر از آن نوع باری که برای حمل به کشتی ها سپرده می شود. بر اساس این فاکتور شاهد عبور و مرور کشتی های متنوعی از جمله دام بر، فله بر، کانتینردار، یخچال دار برای حمل دارو و مواد غذایی و مواردی از این دست هستیم که هرکدام در صنعت خاص و مربوط دارای اهمیت هستند.

ظرفیت همه کشتی ها یکسان نیست و همه آنها نمی توانند در یک مکان حرکت کنند. ما قبلاً انواع کشتی ها را بر اساس محموله ای که حمل می کنند، بررسی کردیم. اکنون در مورد اندازه و ظرفیت کشتی های باربری صحبت خواهیم کرد. این فاکتور از آن جهت دارای اهمیت بسیار زیادی است که تعیین می‍کند یک کشتی باربری در کدام مسیرهای تجاری را می توانند حرکت کند یا در کدام بندر می تواند پهلو بگیرد.

کشتی های Handymax / Handy
قبل از اشاره کردن به انواع کشتی باربری بر اساس ظرفیت لازم است تا به یک اصطلاح در این زمینه بپردازیم تا در صورت دیدن آن بدانید که منظور چیست. این واژه چیزی نیست جز dwt که در فارسی به آن تناژ مرده وزن نیز گفته می شود و در واقع نوعی واحد اندازه گیری برای ظرفیت کشتی های باربری به شمار می رود.

در یک نگاه کلی می توان گفت که dwt یک معیار اندازه گیری استاندارد است که در سطح بین المللی مورد استفاده قرار می گیرد. این معیار به مقدار جرم قابل حمل توسط یک کشتی باربری اشاره دارد. حمل بار بیش از معیار تعیین شده برای کشتی های باربری خطرساز بوده و احتمال غرق شدن آن را به همراه خواهد داشت.

کشتی های Handymax / Handy
بر اساس ظرفیت کشتی های باربری اولین مدلی که می توان به آن اشاره کرد کشتی Handy و نسخه جدیدتر آن، Handymax است. این دو در واقع، قایق های عظیم الجثه ای هستند که به طور سنتی برای حمل بار خشک و حداکثر برای 60، 000 تن استفاده می شوند. از آنجایی که این نوع کشتی ها به طور معمول 150-200 متر طول دارند، متداول ترین نوع کشتی های باری هستند و به لطف اندازه استاندارد، می توانند به هر بندری وارد شوند.

کشتی افراماکس
بر اساس ظرفیت کشتی های باربری نوع دیگر کشتی که می توان به آن اشاره کرد افرماکس نام دارد. این نوع کشتی حمل بار نام خود را از AFRA(ارزیابی نرخ متوسط حمل و نقل) که یک سیستم استاندارد برای نفت کش محسوب می شود، گرفته است. با این توضیح به راحتی می توان فهمید که افراماکس تانکرهایی با اندازه متوسط هستند که می توانند بین 80، 000 تا 120، 000 تن را بارگیری کنند. از این نوع کشتی های حمل بار به دلیل شکل و ظرفیت آنها اغلب برای تجارت نفت در مسافت های کوتاه و متوسط استفاده می شود.

کشتی پاناماکس
پاناماکس نوع دیگر کشتی های باربری هستند که بزرگ ترین اندازه را برای عبور کردن از کانال پاناما دارند. خود این نوع کشتی ها به دو دسته باری و تاکر تقسیم می شوند که در اغلب موارد دارای طول حداکثر 275متر و عرض حداکثر 32 متر هستند. ظرفیت کشتی های باربری پاناماکس حدود 65000 تن است.

به دلیل ابعاد بزرگ و ظرفیت بالا از این نوع کشتی های باری برای حمل ذغال سنگ و غلات نیز استفاده می شود. البته این مدل ها دارای انواع دیگری با ظرفیت های کمتر هم هستند که فله بر به شمار می روند و برای حمل محصولات فلزی، کود شیمیایی و محصولات جنگلی از آنها استفاده می شود.

کشتی پاناماکس
همچنین باید گفت که مدل های جدیدتری از این نوع کشتی باربری به نام Neopanamax وجود دارد که دارای 366 متر طول و 49 متر عرض است و به همین خاطر هم ظرفیت بالاتری از نسخه قبلی داشته و دارای قابلیت حمل بار تا 80000 تن است.

کشتی های VLCC / ULCC
این دو نوع کشتی مخفف Very Large Crude Carriers و Ultra Large است که حامل های نفت خام محسوب شده و در واقع تانکرهای عظیم نفتی هستند. ظرفیت کشتی های باربری اینگونه به ترتیب بین 150، 000-320، 000 و 320، 000-550، 000 تن است. از نوع اول بیشتر برای حمل بار به مناطقی مانند مدیترانه، آفریقای غربی و دریای شمال استفاده می کنند. از نوع دوم که به عنوان Supertankers شناخته می شود، برای پوشش مسیرهای گسترده‍تری از خاورمیانه به اروپا، آسیای شرقی و آمریکای شمالی از طریق دماغه امید نیک یا تنگه مالاکا استفاده می شود.

کشتی سوئز ماکس یا سوئز گذر
ظرفیت کشتی های باربری سوئز گذر بین 120، 000 تا 200، 000 تن هستند. در این حالت، از نظر طول و عرض هیچ محدودیتی وجود ندارد و تنها باید حداکثر ارتفاع تعیین شده (68 متر) را برای گذر از کانال سوئز را داشته باشند.. اینها حامل های فله بری هستند که موادی مانند سنگ آهن یا ذغال سنگ از طریق دماغه هورن در آمریکای جنوبی یا دماغه امید نیک در آفریقای جنوبی حمل و نقل می کنند. همچنین باید گفت که بندرهای دارای زیرساخت برای پهلو گرفتن آنها بسیار کم است.

کشتی های کپ سایز
کشتی های کپ سایز که به کشتی دماغه گذر نیز معروف هستند به گروه خاصی از کشتی های حمل بار گفته می شود که دارای مشخصات عمومی از جمله طول، ارتفاع و عرض مناسب برای عبور از کانالهای پاناما و سوئز نیستند. به همین خاطر محدودیت در ظرفیت این نوع کشتی ها هم وجود ندارد. با توجه به این نکته است که باید از طریق ترمینال های با عمق بالای آب حرکت کنند.

همچنین در مورد ظرفیت کشتی های باربری کپ سایز باید گفت که بین 80.000 تا 175.000 تن است. به خاطر همین ابعاد و ظرفیت بالا هم مانند کشتی های سوئزگذر تنها بنادر اندکی هستند که برای پهلو گرفتن آنها دارای زیرساخت مناسبی هستند. اینها حامل های فله بری هستند که موادی مانند سنگ آهن یا ذغال سنگ را به پایانه های مختلفی منتقل می کنند.

علاوه بر موارد ذکر شده بر اساس ظرفیت کشتی های باربری انواع مختلفی دیگری هم وجود دارد که تنها به ذکر نام و مسیر آنها کفایت می کنیم:

  • کشتی Seaway Max که برای عبور از مسیر دریایی سن لورنزو مناسب است و بنابراین می توانید با آنها از اقیانوس اطلس به دریاچه های بزرگ آمریکای شمالی دسترسی پیدا کنید.
  • کشتی های باربری Malacca Max که دارای حداکثر اندازه مجاز برای عبور از تنگه مالاکا (آسیای جنوب شرقی) هستند.
  • کشتی های باربری Chinamax که با ظرفیت بالا و گسترده برای مسیرهای خاص مبادله با چین مورد استفاده قرار می گیرند.


سخن پایانی
همان گونه که دیدید ظرفیت کشتی های باربری، ابعاد آنها و مسائلی از این دست یکی از نکات مهمی که اجازه عبور و مرور یک کشتی را در مسیر خاص می دهد. این مسئله به ویژه در زمینه صادرات و واردات دارای اهمیت بسیار زیادی است. زیرا علاوه بر انتخاب مسیر درست باید ظرفیت کشتی و اینکه اجازه عبور و مرور را در مسیر انتخابی بر اساس ظرفیت دارد یا خیر حتماً در نظر گرفت.

بدیهی است که کشتی های باربری با اندازه و ظرفیت های بسیار متنوعی در حال حاضر وجود دارد که شاید حتی به برخی از آنها در این متن هم اشاره نشد. اما ظرفیت یک سمت ماجرا است و باید سازگاری با مسیرهای خاص یا بهینه سازی حمل و نقل و نوع خاصی از کالاها که قادر به حمل آنها هستند نیز در نظر گرفته شود. بنابراین ضروری است که به لطف اطلاعاتی که در مورد جوانب مثبت و منفی انواع مختلف کشتی باربری وجود دارد نوع درست را متناسب با نیازهای خود برای حمل بار در سطح جهانی استفاده کنیم.