قوانین ترخیص کالاهای دریایی:
کالاهای وارداتی و صادراتی ممکن است از طریق هوایی، زمینی و دریایی به گمرکات انتقال پیدا کنند. به طور کلی، اظهار و ترخیص کالا از گمرک شامل پروسه ها و قوانینی است که لازم است رعایت شوند.

این مقررات و شرایط، برای کالاهای دریایی نیز به طور کامل باید لحاظ شود و مدارک آن مورد تأیید مراجع رسمی قرار بگیرد.در این نوشته، با قوانین ترخیص کالاهای دریایی آشنا خواهیم شد.

حمل و نقل و باربری دریایی:
حمل و نقل دریایی، به هر محموله ای که از طریق کشتی و قایق و شناور انتقال یابد اطلاق می شود و بخش عمده ای از جا به جایی کالاها در سطح جهانی از همین طریق صورت می گیرد.

کشور ایران نیز که از شمال و جنوب به دریا متصل است، بخش کثیری از صادرات و واردات خود را از مسیر دریایی انجام می دهد.

برای انتقال دریایی، فرستنده ی کالا با شرکتِ باربریِ صاحب کشتی یا شرکتی که کشتی را اجاره کرده است، قرارداد می بندد. این قرارداد به عنوان بارنامه دریایی در نظر گرفته می شود و تا زمان تخلیه بار کشتی اعتبار دارد.

شرکت های باربری دریایی، خدمات گسترده ای از جمله باربری کانتینری و فله ای را انجام می دهند و به فرآیند ترانزیت کالا سهولت می بخشند.

به طور کلی، وظایف شرکت های باربری دریایی، شامل این موارد می شود: بارگیری، حمل و جا به جایی، انبار کردن، محافظت و تخلیه بار از کشتی.

قراردادهای دریایی در حمل و نقل بین المللی، به صورت های مختلف ممکن است منعقد شوند که شرایط آن در مفاد قرارداد ذکر می شود.

از جمله مفاد اصلی قراردادهای دریایی موارد زیر است:

• مقدمه؛ که شامل نام طرفین قرارداد و نام کشتی و مشخصات آن است.
• مشخصات کالا؛ که نام و میزان و نوع و شیوه بسته بندی کالا را مشخص می کند.
• محدوده مجاز برای بارگیری؛ مدت زمانی که مالک حق دارد از بندر بارگیری کند.
• بندر بارگیری؛ در نقل و انتقال دریایی، معمولا بندر یا بندرهایی که بارگیری در آن انجام می شود در قرارداد ذکر خواهد شد.
• هزینه های بارگیری و تخلیه؛ درباره ی این هزینه ها معمولا در هنگام انجام مذاکرات اجاره کشتی توافق صورت می گیرد و در قرارداد آورده می شود.
• حق ضبط و تصرف کالا؛ تعهدات صاحب کالا و اجاره کننده کشتی را در قبال خسارت های احتمالی بیان می کند.

بارنامه دریایی چه ویژگی هایی دارد؟

• تعهد حمل کالا از مبدأ به مقصد است.
• رسید کشتی حمل کننده برای کالاهای شرح داده است.
• تعهدات و تکالیف حمل کننده و دارنده بارنامه را مشخص می کند.
• توافق کرایه حمل را بیان می کند.
• قابل معامله است.

قوانین کتابچه حمل و نقل دریایی در ایران:
در این رابطه، قوانین ترخیص کالاهای دریایی به طور مفصل در چهارده فصل موجود است که تمام تاجران و مالکان کشتی ملزم به رعایت آن هستند. این قوانین برگرفته و متأثر از قوانین بین المللی دریایی است.

فصل اول کتابچه ی داخلی قوانین حمل و نقل دریایی، به شرایط عمومی لازم برای کشتی ّها و شناورها پرداخته است.

• فصل دوم، در سیزده ماده، از تعهدات صاحب کشتی نام برده است.
• فصل سوم، مسئله ی رهن کشتی مورد بررسی قرار گرفته است.
• فصل چهارم، که برگرفته از قوانین بین المللی لاهه است، به حق باربری می پردازد.
• فصل پنجم، مقررات صاحب کشتی در برابر خدمه، صاحبان کالا و کشورهای دخیل در معامله را بیان می کند.
• فصل ششم، به وظایف ناخدا در قبال بارنامه، حمل و حفاظت و تحویل بار اشاره می کند.
• فصل هفتم، مباحث فصل 3 را تکمیل می کند و به موضوع حق مالکیت موقت در اجاره می پردازد.
• فصل هشتم، مقررات حمل مسافر را بررسی می کند.
• فصل نهم، به تفاوت های رهن و اجاره کشتی اشاره دارد.
• فصل دهم، تصادف کشتی ها بررسی می شود.
• فصل یازدهم، به موضوع کمک به کشتی های گرفتار در آب های خلیج فارس اختصاص دارد.
• فصل دوازدهم، که چهار ماده دارد، به انواع خسارت هایی که در هنگام حمل بار ممکن است روی دهد می پردازد و نحوه پرداخت خسارت را مشخص می کند.