ترخیص کالا از گمرک:
فرآیند ترخیص کالا از گمرک مراحل مختلفی را در برگرفته و تشریفات اداری گوناگونی را شامل می شود. به بیان ساده، کالاها پس از وارد شدن به انبارهای گمرک، با مبادله ی اسناد تجاری بین فروشندگان و خریداران، و با طی کردن مراحل اداری و پرداخت مالیات و عوارض گمرکی، ترخیص می شوند.

با این حال، انجام این امور از لحاظ قانونی با پیچیدگی ها و دشواری هایی همراه است. به همین دلیل، برای تسهیل پروسه ترخیص و سرعت بخشیدن به امور گمرکی و نیز برطرف کردن مسائل حقوقی پیش آمده، به همراهی و تجربه ی یک شرکت بازرگانی مجرب احتیاج خواهد بود.

تسهیل ترخیص کالا:
سرعت ترخیص کالا از گمرک برای صاحبان کسب و کار بسیار مهم است، چون سودآوری آنها در گروی ترخیص به موقع کالاهایشان قرار گرفته است. کالاهایی که در گمرک بیش از موعد مانده باشند، مشمول هزینه و کرایه معطلی خواهند شد.

دلایل گرفتار ماندن کالاها در گمرک:
به طور کلی، به دلایل مختلفی ممکن است کالاهای یک کسب و کار در گمرک بماند و اجازه ترخیص نیابد. از جمله دلایل این امر، نداشتن مجوزهای لازم یا طولانی شدن پروسه صدور مجوز یا ارائه دیرهنگام اظهارنامه و طولانی شدنِ فرآیند بررسی آن است.

معمولا عدم آشنایی و نداشتنِ تخصص عملی در زمینه ترخیص کالا، از عوامل اصلی گیر افتادن کالاها در گمرک های کشور است و مسائل گوناگونی را برای صاحبان کسب و کارها در پی خواهد داشت.

مدارک لازم برای ترخیص:
برای ترخیص کالا از گمرک، به مدارکی همچون بارنامه، قبض انبار، ترخیصیه، پیش فاکتور، گواهی مبدا، دریافت شماره ثبت، فاکتور، بیمه نامه، کارت بازرگانی و … نیاز خواهد بود.

مراحل ترخیص کالا از گمرک:
ترخیص کالا از پیچیده ترین و حساس ترین رویه های اداری است که قوانین متعدد و پرشماری دارد و دائماً با توجه به وضعیتِ اقتصادی و سیاسیِ کشور دچار تغییر می شود. فرآیند ترخیص کالا برای صادرات و واردات، با توجه به نوع کالا، در چندین مرحله انجام می گیرد. برای اینکه مراحل ترخیص کالا با موفقیت سپری شود، دانش و تخصصِ ترخیص کار گمرک می تواند راهگشا باشد و موانع پیش آمده را برطرف نماید.

ترخیص کالا از گمرک چه مراحلی دارد؟
برای ترخیص کالا به این موضوع توجه داشته باشید که پروسه ترخیص به منظور صادرات و واردات متمایز است و مراحل انجام هر کدام جزئیات متفاوتی را در بر می گیرد. اما می توان به طور کلی مراحلِ ترخیص کالا را به صورت زیر خلاصه کرد:

1. تنظیم اظهارنامه و ورود اطلاعات در سامانه EPL
2. ثبت اظهارنامه و دریافت شماره کوتاژ؛ تعیین مسیر گمرکی
3. ارزیابی کالا با اسناد و صدور صورتحساب
4. اخذ مجوزهای ضروری
5. بررسی تعرفه و تطبیق کالا به وسیله کارشناس سرویس
6. پرداخت صورت حساب صندوق و صدور پروانه ترخیص
7. انبارداری و اخذ مجوز بارگیری
8. صدور بیجک انبار و خروج کالا از گمرک

مرحله اول: ورود اطلاعات اظهارنامه:
طبق دستورالعمل اداره گمرک، مراحل ترخیص کالا با ارائه اطلاعات و ثبت اظهارنامه در سامانه EPL آغاز می شود. در این مرحله اسناد و مدارک لازم در فرم اظهارنامه وارد می شود.

مرحله دوم: دریافت کوتاژ و تعیین مسیر:
پس از وارد کردنِ مدارک، اظهار کالا در دایره احراز هویت گمرک بررسی شده و عملیات ثبت با دریافتِ شماره ثبت یا کوتاژ به انجام می رسد. در این مرحله، براساس اطلاعاتی که در سامانه ثبت شده است، کالا وارد یکی از سه مسیر سبز، زرد یا قرمز می شود.

مسیر سبز: کالا بدون کنترل فیزیکی، مستقیماً به کارشناس مسیر سبز و صندوق ارجاع داده می شود.

مسیر زرد: کالا پس از کنترل اسناد و ارزش گذاری در دایره ارزش، بدون کنترل فیزیکی، به صندوق ارجاع داده می شود. در مسیر زرد اسناد به دقت بررسی شده و مجوزها و استانداردهایِ لازم دریافت می شود، اما به ارزیابیِ فیزیکی نیازی نیست.

مسیر قرمز: کالا پس از کنترلِ کاملِ اسناد و ارزیابیِ فیزیکی بسته ها در دایره ارزش، به صندوق ارجاع داده می شود. در مسیر قرمز، انجام تمام تشریفات اداری ضروری است و معاینه فیزیکی نیز توسط کارشناس صورت می گیرد.

مرحله سوم: ارزیابی کالا:
کالاهایی که در مسیرهای زرد و قرمز قرار می گیرند باید توسط ارزیاب کنترل شوند و با اسناد ثبت شده در سیستم تطبیق داشته باشند.

مرحله چهارم: اخذ مجوزهای ضروری:
مجوزهای خاص، مثل گواهی استاندارد، بهداشت، قرنطینه، انرژی اتمی، تجهیزات پزشکی و غیره، در این مرحله اخذ می شود.

مرحله پنجم: بررسی تعرفه و تطبیق کالا:
در این مرحله کارشناس سرویس اظهارنامه نهایی را با اسناد موجود تطبیق می دهد و مجوزهایِ اخذشده را بررسی می کند، و پس از تأیید رئیس سرویس، اظهار کالا به واحد صندوق ارجاع داده می شود.

مرحله ششم: پرداخت صندوق:
صاحب کالا فیش صندوق را واریز کرده و مجوز ترخیص کالا دریافت می شود.

مرحله هفت: انبارداری و بارگیری:
پس از تسویه فیش صندوق، هزینه انبارداری دریافت می شود که در گمرک های مختلف متفاوت است، آنگاه مجوز بارگیری صادر خواهد شد.

مرحله هشت: خروج کالا:
با اتمام مراحل ترخیص و دریافتِ پروانه سبز و مهر خروج، بیجک انبار صادر شده و بارگیریِ محموله به قصد خروج انجام می شود.

مدارک و اسناد مورد نیاز برای اظهار کالای گمرکی:
برای انجام روال قانونیِ ترخیص کالا به اسناد مختلفی نیاز هست که برخی از آنها باید برحسب مورد به اظهارنامه ضمیمه شوند. برای آزادسازیِ کالایِ گمرکی، ممکن است اسناد زیر لازم باشند:

• اظهارنامه واردات قطعی.
• کپی کارت بازرگانی معتبر.
• قبض انبار.
• بارنامه حمل.
• ترخیصیه.
• گواهی مبدأ.
• سیاهه یا فاکتور خرید.
• اعلامیه تأمین ارز.
• پیش فاکتور.
• مجوز ثبت سفارش.
• فهرست عدل بندی.
• بیمه نامه گمرکی.
• کاتالوگ و بروشور.
• مجوزهای ورود.
• پروانه صادراتی.
• پروانه بهره برداری.
• وکالت نامه رسمی.