کشتیرانی

چارتر کردن فعالیتی در صنعت حمل و نقل است که به موجب آن مالک یک کشتی استفاده از کشتی خود را به یک شخص (چارترکننده) اجاره می دهد. قراردادی که بین دو طرف بسته می شود را پیمان نامه اجاره کشتی تجارتی (برگرفته از لغت فرانسوی charte partie) می نامند. که شامل سه مورد مهم یعنی نوع سفر، زمان و اجاره کشتی است.

کشتی ها، قایق ها، شناورهای تفریحی و … متعلق به تعدادی زیادی از افراد هستند که اغلب آن را به عنوان دارایی خریداری و ثبت می کنند. برخی اوقات خریداران از این شناورها برای حمل نقل کالا و مسافر استفاده نمی کنند. در عوض آن ها را به سازمان های شخصی که برای اهداف مختلف استفاده می کنند، اجاره می دهند.

در اصطلاح حقوق دریایی، این روند اجاره را به عنوان چارترینگ می شناسند. چارتر کردن یک مفهوم مهم در صنعت تجارت دریایی جهانی است که انواع مختلفی دارد. چارترینگ یک توافق نامه بین دو یا چند نفر است که به عنوان طرف چارتر شناخته و به طورمعمول به دو شکل رایج یعنی چارتر برای مدت مشخص یا چارتر برای سفر مشخص تنظیم می شوند.

مالک کشتی یعنی طرف اول قرارداد کسی است که کشتی خود را در اختیار طرف دوم یعنی سازمان یا فردی که به کشتی احتیاج دارد، می گذارد. پیمان نامه اجاره کشتی تجارتی، قراردادی است که بین این دو بسته می شود و به طورمعمول شامل مفاد زیر است:

  • اطلاعات صاحب کشتی (مالک)
  • اطلاعات اجاره کننده کشتی (مستاجر)
  • نام، مشخصات و ظرفیت کشتی
  • مقدار و مشخصات بار یا تعداد مسافران
  • بنادر مقصد یا محل بارگیری و تخلیه
  • نرخ کلی اجاره بها و کرایه
  • زمان و مکان تحویل کشتی
  • نحوه پرداخت کرایه و اجاره بها
  • مدت مجاز برای بارگیری و تخلیه کالا
  • تعهدات و سایر شرایط مالک کشتی و اجار

بارنامه سندی است که توسط شرکت یا نماینده کشتیرانی در مقابل دریافت کالا و حمل آن صادر می شود. به طور معمول هر بارنامه دریایی شامل مشخصات کامل بار، مقصد، مشخصات مالک کشتی و تحویل گیرنده، زمان تحویل و … است. به طورکلی بارنامه یک ضمانت برای قرارداد حمل و نقل دریایی به حساب می آید.