تشریفات ترخیص گمرکی کالای وارداتی:
ترخیص کالا ی وارد شده به گمرک از یک فرایند خاص و تخصصی برخوردار است که تحت عنوان تشریفات گمرکی ترخیص کالا شناخته می شود.در این بخش به توضیح واردات قطعی می پردازیم یعنی کالاهایی که قرار است در قلمرو گمرکی بماند و حقوق ورودی صرفا از این کالاها اخذ می شود در بقیه رویه ها ضمانت می گذارند.

مراحل ترخیص کالا:
برای ترخیص کالای واردات قطعی مراحل زیر طی می شود:

• تنظیم اسناد و ورود داده.
• احراز هویت و اظهار کالا.
• کنترل های گمرکی.
• پرداخت و صدور سند ترخیص.
• بارگیری و خروج کالا.
• کنترل های بعد از خروج کالا.

تنظیم اسناد و ورود داده:

صاحب کالا یا نماینده وی در بدو ورود به گمرک باید اسناد را داشته و کنترل نهایی آنها آماده اظهار باشد.اسناد مورد نیاز برای اظهار کالا.

• اظهارنامه واردات قطعی (پیش نویس و فرم تکمیل شده).
• کپی کارت بازرگانی معتبر.
• قبض انبار.
• بارنامه.
• ترخیصیه.
• گواهی مبدا.
• فاکتور یا سیاهه خرید.
• اعلامیه تامین ارز با نامه برات (در صورتی که روش پرداختاعتبار اسنادی برات باشد).
• -پروفرما (پیش فاکتور).
• -مجوز ثبت سفارش.
• -لیست عدل بندی.
• - بیمه نامه.
• -پروانه بهره برداری (حسب مورد برای شرکت های تولیدی).
• -کاتالوگ و بروشور(حسب مورد).
• -مجوزهای قانونی برای ترخیص کالا از قبیل گواهی بهداشت، استاندارد، انرژی اتمی، قرنطینه نباتی، و… برخی از این مجوزهای گمرکی بعد از اظهار و در زمان ترخیص از سازمان مربوطه اخذ می شود. ولی عموما این مجوزها در زمان ثبت سفارش اخذ می شوند و بعد از رسیدن کالا و شروع کنترل های گمرکی سازمان مربوطه با برسی اسناد و نمونه کالا اقدام به صدور مجوز نهایی می‌کند.
• -وکالتنامه رسمی، کارت حق العملکاری.
• -پروانه صادراتی (در صورتی که وارداتدر مقابل صادرات انجام شود).

یکی از اطلاعات مهم در اظهارنامه حقوق ورودی می باشد که در اظهارنامه محاسبه می گردد ابن مبلغ در واقع ضرب ارزش گمرکی در ماخذ (درصد ذکر شده در مقابل تعرفه کالا) می باشد.

تکمیل اظهارنامه امری تخصصی و مهم است که اشتباه در تکمیل این فرم ضرر های مالی سنگینی را به دنبال دارد.پس از تکمیل فرم دستی اطلاعات در سیستم تایپ می گردد.در چند سال اخیر با استفاده از سیستم کدینگ اطلاعات هر فرد اعم از صاحب کالا یا کارگزار در کامپیوتر ثبت می شود و افراد با داشتن این شماره کدینگ و ذکر آن می توانند در کلیه گمرکات فعالیت کنند و اطلاعات آنان قابل بازیابی است.

احراز هویت و اظهار کالا:

بررسی های گمرکی رسما با تحویل اسناد از سوی اظهار کننده کالا آغاز می شود.که در واقع به عهده ی دایرهی احراز هویت یا همان دایره فنی استکه اسناد را تطبیق می دهد و در آخر شماره ثبت یا کوتاژ را با مهر درج می کند.در دایره فنی چند فعالیت مختلف انجام می شود که عبارت است از:

• احراز مالکیت.
• احراز صلاحیت صاحب کالا.
• بررسی اسناد.
• احراز مالکیت.

لازم است که گمرک قبل از هر چیز مالکیت شخصی که اظهار به نام اوست را تنظیم و ثبت نماید.در واقع صاحب کالای بازرگانی شخصی است که اسناد خرید به نام او صادر و از طرف بانک مهر شده و حواله ترخیص نیز به نام او باشد.مالکیت در گمرک از روی بارنامه و قبض انبار احراز می شود.

احراز صلاحیت صاحب کالا:

به آن احراز شرایط نیز گفته می شودشرایطی که در این وهله مورد بررسی قرار می گیرد عبارت است از:

1-عدم بدهی به گمرک.

2-فقدان، عدم اعتبار یا ابطال کارت بازرگانی.

3-محرومیت قانونی صاحب کالا از دخالت در اموال خود.

4-موارد قانونی که مانع دخالت فرد در امور تجاری باشد.

بررسی اسناد.

در این بررسی مندرجات اظهارنامه(از جمله اطلاعات مربوط به کالا، وزن، بسته بندی، کشور سازنده، کشور طرف معامله، مشخصات اسناد بانکی، تعرفه کالا) با سایر اسناد انطباق داده می شود در این مرحله سند حمل و قبض انبار الزامی است ولی بعضی اسناد را می توان با گذاشتن سپرده و تعهد کتبی قبل از خروج کالا ازگمرک تحویل داد.

در صورت عدم مغایرت شماره ثبت یا کوتاژ درج می شود و تاریخ روز اظهار درج می گردد.بعد از درج شماره کوتاژ کالا اظهار شده تلقی می گردد.

تعیین مسیر:

در گمرک با استفاده از سیستم مدیریت ریسک از سه مسیر زرد و قرمز و زرد استفاده می شود.در هر صورت گمرک معمولا اسناد کالا، ارزش، شماره تعرفه، مجوزهای مورد نیاز ترخیص، و خود کالا را مورد بررسی قرار می دهد.

در مرحله احراز هویت و تعیین مسیر معمولا کارشناس فنی، کارشناس مسیر، ارزیاب، کارشناس ارزش مشخص می شوند.

کارشناس فنی و کارشناس مسیر اسناد و ازامات ورود (مجوزهای مورد نیاز) را بررسی می کند، ارزیاب به ارزیابی و بررسی فیزیکی کالا می پردازد و کارشناس ارزش نیز تناسب ارزش اظهاری را با ارزش استنباطی گمرک کنترل می کند.