یاتاقان های اصلی موتورهای دریایی دارای خواص و مشخصات منحصر بخود هستند که در به کارگیری آن ها در موتورها و شرایط کاربری خاص مورد استفاده قرار می گیرد.
قدرت چرخشی پروانه کشتی به وسیله قدرت تولید شده توسط موتور اصلی شناور که میل لنگ را می چرخاند محاسبه می شود. میل لنگ موتور اصلی به کانکتینگ راد توسط یاتاقان اصلی متصل می شود که فعالیت اصلی انتقال بار بدون برخورد فلز با فلز می باشد.
این انتقال قدرت زمانی به دست میاید که مواد خاصی برای ساختن یاتاقان اصلی به کار رود که پین ژورنال میل لنگ روغن‌کاری شده و درون آن قرار می گیرد.
خواص مواد یاتاقان اصلی:
- باید در برابر اصطکاک مقاوم باشند.
- باید در برابر خوردگی مقاوم باشند.
- توانایی بالایی هنگام کار و برخورد سایشی لحظه ای داشته باشد
- حجم حمل بار مناسب را داشته باشد.
- فیلم روغن به راحتی روی آن شکل گیرد.
- استحکام کشش و تراکمی بالایی داشته باشد.
- با روغن روانسازی ترکیب شیمیایی نداشته باشد.
- باید از خواص بالای مقاومت گرمایی برخوردار باشد تا از هرگونه خسارت ناشی کارکرد داغ جلوگیری بعمل آید.
انواع یاتاقان اصلی:
در صنایع دریایی، سه مدل از یاتاقان های اصلی وجود دارند که برا ی هر دو نوع مدل موتورهای دریایی چه به عنوان سیستم رانش دوزمانه و چه به عنوان موتور چهارزمانه تولید برق به کار میروند که به قرار زیر هستند:
یاتاقان سرب-برنز(lead boronz):
این یاتاقان از لایه های زیر تشکیل شده است:
- لایه بسیار نازک(flash layer): این لایه بالاترین لایه یاتاقان می باشد که ضخامت حدود 0٫035 میلی متر دارد که از قلع و سرب ساخته شده است. این لایه از خوردگی و گرد و خاک، زمانیکه مورد استفاده قرار نمی گیرد محافظت مینماید. این لایه زمانیکه موتور در حال کار است از بین می رود.
- لایه نیکل(nickel barrier): این لایه به ضخامت 0٫02 میلی متر و از نیکل ساخته شده است. این لایه، کاربری جلوگیری از خوردگی و نفوذ و انتشار قلع به فلز یاتاقان را دارد.
- لایه سرب-برنز(lead bronze): لایه سوم که از سرب-برنزمی باشد که خواص ضدسیز شدن دارد و جز اصلی یاتاقان که به عنوان یک یاتاقان تمام لایه عمل می کند.
- قسمت فولادی(steel back): پشت فولادی و آخرین قسمت یاتاقان می باشد که برای شکل دادن و پشتیبان تمام لایه های بهم چسبیده به کار می رود.
یاتاقان گژن پین در موتور چهارزمانه معمولا از سرب-برنز ساخته می شود و برای یاتاقان اصلی موتورهای کوچک تر نیز به کار می رود.
یاتاقان بی متال(Bi metal):
این یاتاقان ها شامل لایه های زیر می باشد:
- لایه آلومینیوم-قلع(al-tin): اولین لایه از بی متال از آلومینیوم و قلع به ضخامت 0٫5 تا 1٫3 میلی متر تشکیل شده است که جز اصلی این نوع از یاتاقان می باشد.
- لایه پیوندی(bonding layer): این لایه پیوندی شامل آلومینیوم به ضخامت 0٫1 میلی متر می باشد. عملکرد اصلی این لایه اتصال مناسب و خوب بین پوسته و لایه بالایی می باشد.
- قسمت بدنه فولادی(steel back): قسمت پشت و بیرونی یاتاقان است که برای شکل دادن و حمایت از قسمت‌های دیگر می باشد.
یاتاقان اصلی
این نوع از یاتاقان ها در موتورهای چهارزمانه به کار می رود.
یاتاقان tri metal:
این یاتاقان یاتاقان سه تایی گفته می شود زیرا از سه لایه تشکیل شده اند. این لایه ها عبارتند از:
- لایه بسیار نازک(flash layer): این لایه در بالاترین قسمت یاتاقان به ضخامت 1 میکرون قرار دارد که از قلع و سرب ساخته در شده اند و برای محافظت در برابر خوردگی و گرد وغبار زمانی که استفاده نمی شوند به کار می رود. این لایه در زمان کار موتور از بین می رود.
- لایه پوششی(overlay): این دومین لایه که از وایت متال white metal (tin antimony copper) تشکیل شده است که از اجزای اصلی این یاتاقان ها به حساب می آیند. ضخامت آن حدود 20 میکرون می باشد.
- Interlay: سومین لایه از یاتاقان محسوب می شود که نقش لایه ضد خورندگی را برای لایه overlay دارد و ضخامت آن چیزی حدود 5 میکرون می باشد.
- Lining: این لایه بین interlay و لایه آخر قرار می گیرد و از سرب و برنز به ضخامت 1 میلی متر ساخته می‌شود.
- لایه آخر(steel back): قسمت پشتی و عقب که به عنوان شکا دهنده و پشتیبان استفاده می شود.
یاتاقان موتور اصلی:
این نوع یاتاقان در موتورهای دوزمانه به کار می رود.
توجه:لازم بذکر می باشد که در موتورهای مختلف و طراحی های جدیدتر لایه ها و عناصر تشکیل دهنده یاتاقان متفاوت خواهد بود.
